Onderzoek Vakroute & vernieuwing vmbo

Gepubliceerd: 07 oktober 2014

Welke specifieke competenties heeft een Vakcollege-docent nodig? Hoe verzilveren leerlingen van een Vakcollege hun behaalde leerwinst op het mbo? En hoe koppel je eindtermen van het beroepsgerichte examenprogramma aan AVO-vakken en kerndoelen onderbouw? Dit zijn vragen die beantwoord worden in een project dat Vakcollege Groep samen met SLO, nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling, eind 2014 afrondt. Het afgelopen jaar is onderzoek gedaan. De resultaten van dit onderzoek worden nu uitgewerkt in producten.

In het najaar van 2013 is het project 'Van landelijke vernieuwingen naar een toekomstbestendig beroepsgericht onderwijsprogramma voor de Vakcolleges Techniek' van start gegaanHet project bestaat uit twee fasen. In fase 1 is onderzocht welke kansen de landelijke vernieuwingen in het beroepsonderwijs (vmbo en mbo) bieden bij het vormgeven van de Vakroute en welke knelpunten om een oplossing vragen. Hieruit is een aantal richtinggevende kaders naar voren gekomen die essentieel zijn voor een succesvol geïntegreerd beroepsgericht onderwijsprogramma. Deze worden in fase 2 uitgewerkt tot een aantal concrete producten, waarvan de eerste conceptversies onlangs positief ontvangen zijn door opdrachtgever OCW. De komende maanden zullen de producten verder worden uitgewerkt en getoetst op bruikbaarheid en toegankelijkheid voor scholen. Naar verwachting zijn de producten eind 2014 definitief en gereed voor publicatie.

Het gaat om de volgende producten: 

1. Overzicht van samenhang tussen eindtermen van de beroepsgerichte examenprogramma’s BWI, PIE, MT en die van de AVO-vakken plus de kerndoelen van de onderbouw
In de Vakroute werken leerlingen vanaf jaar 1 aan hun loopbaancompetenties, gekoppeld aan het ervaren van beroepshandelingen en het verwerven van beroepsvaardigheden op school en in de beroepspraktijk. Het aanbrengen van samenhang tussen de verschillende doelstellingen en eindtermen van het vmbo leidt tot betekenisvoller onderwijs en leerwinst voor de leerlingen. Daarvoor is het nodig zicht te hebben op die samenhang. Daartoe dienen deze overzichten. De bedoeling is dat er voor de Vakroute Mens & Dienstverlenen vergelijkbare overzichten gaan komen.

Tijdens de Directeuren-/projectleidersdag die Vakcollege Groep organiseert op 20 november wordt getoetst of de overzichten voldoende duidelijk zijn voor Vakcolleges en welke waarde ze kunnen hebben binnen de eigen school. De overzichten worden ook gebruikt voor de metadatering van de vernieuwde leermiddelen van Vakcollege Groep.

2. Overzicht van competenties die onderscheidend zijn voor docenten, mentoren en praktijkbegeleiders (leerbedrijven) in de Vakroute
De geïntegreerde aanpak binnen de Vakroute vereist een goede samenwerking en communicatie tussen vakdocenten, AVO-docenten, mentoren, en praktijkbegeleiders in de stagebedrijven en het mbo.

Binnen veel Vakcolleges is dit een cultuuromslag waarin fors geïnvesteerd moet worden. Daarbij is van belang te weten welke specifieke competenties cruciaal en onderscheidend zijn voor docenten, mentoren en praktijkbegeleiders (leerbedrijven) die werken in een doorlopend en geïntegreerd leertraject als de Vakroute. Het overzicht zal de komende maanden ter validering worden voorgelegd aan Vakcolleges.

3. Adviezen voor de organisatorische inbedding van de Vakroute
De overgang van de reguliere inrichting van het vmbo naar het aanbieden een geïntegreerd beroepsgericht onderwijsprogramma zoals in de Vakroute is een forse innovatie, die betrekking heeft op alle niveaus van de onderwijsorganisatie: bestuurlijk, (midden)management en docenten. Wat zijn belangrijke aandachtspunten voor de organisatorische inbedding?

De conceptnotitie wordt in november voorgelegd aan de onderwijskundige denktank van de Vakcollege Groep. Ook tijdens de Directeuren-/projectleidersdag op 20 november is er aandacht voor.

4. Advies hoe te komen tot formele erkenning van behaalde leerwinst in de Vakroute bij doorstroom vmbo-mbo
Leerlingen in de Vakroute zijn vaak al in leerjaar 3 in staat het beroepsgerichte examen te doen, zonder dat dit extra onderwijstijd heeft gekost. In het laatste leerjaar van het vmbo-deel van de Vakroute ontstaat daardoor ruimte voor mbo-leerstof. Of en in welke mate de hierdoor behaalde leerwinst verzilverd kan worden in het mbo-deel van de Vakroute, bijvoorbeeld door vrijstellingen of instroom op een hoger mbo-niveau, is in sterke mate afhankelijk van de individuele bereidheid van mbo’s. Het komt ook voor dat die bereidheid er wel is bij mbo-docenten, maar dat het beleid van hun ROC, al dan niet ingegeven door financiële of organisatorische argumenten, het formeel verzilveren van behaalde leerwinst niet toelaat of ontmoedigt.

Het niet erkennen van de behaalde leerwinst betekent dat Vakcollege-leerlingen in het mbo met onnodige dubbelingen en herhaling te maken krijgen, wat demotiverend kan werken en afbreuk doet aan het maatschappelijk belang van efficiënt opleiden. Om een oplossing te vinden voor dit knelpunt wordt gewerkt aan een advies hoe te komen tot formele erkenning van in de Vakroute behaalde leerwinst bij de overgang van vmbo naar mbo. De eerste ideeën hiervoor zijn onlangs voorgelegd aan het ministerie van OCW. De komende maanden zal het advies nader worden uitgewerkt en getoetst.

Meer informatie? 
Voor meer informatie over het project kunt u contact opnemen met Michaela Zwaan, mizwaan@vakcollegegroep.nl